მეცნიერები: სისხლის მარტივ ანალიზს შეუძლია გამოავლინოს სუიციდური აზრების არსებობა
ნიკოლაი ვორონინი
თანამდებობა, სამეცნიერო კორესპონდენტი
2023 წლის 20 დეკემბერი
კალიფორნიის უნივერსიტეტის სან დიეგოს მედიცინის სკოლის (აშშ) მეცნიერები ამბობენ, რომ სერიოზული დეპრესია და სუიციდური აზრები შეიძლება დაისვას სისხლის მარტივი ანალიზით.
მათ აღმოაჩინეს, რომ დეპრესიამ (ფსიქიკის დეპრესიულმა დარღვევებმა) და სუიციდურმა აზრებმა შეიძლება გავლენა იქონიოს ორგანიზმის ნივთიერებათა ცვლაზე (მეტაბოლიზმი), ისევე როგორც ინფექციური დაავადებების და კიბოს შემთხვევაში.
მეტაბოლიზმის ცვლილება აუცილებლად იწვევს სისხლის ქიმიური შემადგენლობის ცვლილებას, სადაც ჩნდება სპეციფიკური ნაერთები, რომლებიც დამახასიათებელია გარკვეული მეტაბოლური დარღვევებისთვის. მათ ბიომარკერებს უწოდებენ.
თითოეულ დაავადებას აქვს ბიომარკერების საკუთარი ნაკრები, რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს სისხლის ანალიზის დროს.
ეს ნიშნავს, რომ თეორიულად, ასეთი ანალიზი შეიძლება მიუთითებდეს, რომ პაციენტს აქვს დეპრესია და სუიციდური აზრებიც კი.
„ფსიქიკური აშლილობის მიზეზები და მათი ზემოქმედება ორგანიზმზე სცილდება ტვინის ფარგლებს,“ განმარტავს რობერტ ნავიო, პროფესორი სან დიეგოს მედიცინის სკოლის მედიცინის, პედიატრიისა და პათოლოგიის განყოფილებებში.
ზოგიერთ მძიმე შემთხვევებში, დეპრესია პრაქტიკულად განუკურნებელია. ამ პაციენტების უმეტესობას უვითარდება სუიციდური აზრები და თითქმის ყოველ მესამეს ერთხელ მაინც აქვს თვითმკვლელობის მცდელობა.
საჭირო ბიომარკერების აღმოსაჩენად, მეცნიერებმა გამოიკვლიეს ასობით მძიმე დეპრესიით დაავადებული პაციენტის სისხლი და შეადარეს ისინი საკონტროლო ჯგუფიდან იმავე რაოდენობის ჯანსაღი პანციეტების შედეგებს.
დადგინდა, რომ სისხლში ასობით სხვადასხვა მოცირკულირე ნაერთიდან ხუთი შეიძლება რეალურად გამოვიყენოთ, როგორც ბიომარკერი რეზისტენტული დეპრესიისა და სუიციდური აზრების არსებობისთვის პაციენტში.
ამავდროულად, ხუთი ნაერთის ნაკრები განსხვავებული აღმოჩნდა ქალებისთვის და მამაკაცებისთვის. თუმცა, ორივე ვარიანტი მოიცავს ბიომარკერებს, რომლებიც მიუთითებენ მიტოქონდრიების ფუნქციონირების დარღვევაზე, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან უჯრედში ენერგიის გამომუშავებაზე.
ეს აშლილობა კარგად არის შესწავლილი და ცნობილია მისი მკურნალობის მეთოდები. შესაძლებელია, რომ მათმა გამოყენებამ შეიძლება შეანელოს ან თუნდაც შეაჩეროს მძიმე მკურნალობისადმი რეზისტენტული დეპრესიისა და სუიციდური აზრების განვითარება.
ყველაზე ფართო სპექტრის ფსიქიკური აშლილობა – ნარკოდამოკიდებულებიდან შიზოფრენიამდე – დიაგნოზირებულია თითქმის 1 მილიარდ ადამიანში დედამიწაზე.
მათგან ყველაზე გავრცელებული – შფოთვითი აშლილობები და დეპრესია – გლობალურ ეკონომიკას ყოველწლიურად თითქმის 1 ტრილიონი დოლარი უჯდება, რაც შედარებულია მთელი თურქეთის ან საუდის არაბეთის მშპ-სთან.
ეს არ ითვალისწინებს იმ ფაქტს, რომ ფსიქიკური დაავადების ან ფსიქიკური აშლილობის გამო მუშაობის დაქვეითება იწვევს პროდუქტიულობის დაქვეითებას. რაც წელიწადში დაახლოებით 250 მილიარდი დოლარი ღირს (საბერძნეთის, ახალი ზელანდიის ან ყატარის მშპ-სთან შედარებით).
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, ბოლო 20 წლის განმავლობაში, თვითმკვლელობის საშუალო მაჩვენებელი მსოფლიოს უმეტეს ქვეყნებში სტაბილურად მცირდება – რუსეთშიც კი, რომელიც ამ მაჩვენებლის თვალსაზრისით პირველ სამეულშია.
და მაინც, ყოველწლიურად 700 ათასზე მეტი ადამიანი იკლავს თავს. უფრო მეტიც, მამაკაცები ამას თითქმის ორჯერ უფრო ხშირად აკეთებენ, ვიდრე ქალები (და რუსეთში – რვაჯერ).
სუიციდის მცდელობის საშუალო ასაკი კლებულობს. ორივე სქესის ახალგაზრდებში, 15-30 წლის ასაკში, ის სიკვდილის მეოთხე ყველაზე გავრცელებული მიზეზია.
#datashvil #drpkhakadze #sheniganatleba #sheniambebi #sheniekimi
მასალის გამოყენების პირობები
