ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტი

ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტი არის ღვიძ­ლის ან­თე­ბა, რო­მე­ლიც, სულ მცი­რე, 6 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში გრძელ­დე­ბა.

ხში­რი მი­ზე­ზე­ბია B- და ჩ-ჰე­პა­ტი­ტის ვი­რუ­სე­ბი და მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი;

ბევრ ადა­მი­ანს სიმ­პტო­მე­ბი სა­ერ­თოდ არ აქვს გა­მო­ხა­ტუ­ლი, სა­ნამ ღვიძ­ლის მძი­მე და­ნა­წი­ბუ­რე­ბა არ ჩა­მო­ყა­ლიბ­დე­ბა;

ქრო­ნი­კულ­მა ჰე­პა­ტიტ­მა შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს ცი­რო­ზი ელენ­თის გა­დი­დე­ბით, სითხ­ის მუც­ლის ღრუ­ში დაგ­რო­ვე­ბით და თა­ვის ტვი­ნის ფუნ­ქცი­ის დარ­ღვე­ვით;

დი­აგ­ნო­ზის და­სა­ზუს­ტებ­ლად ტარ­დე­ბა ბი­ოფ­სი­ა;

გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა ან­ტი­ვი­რუ­სუ­ლი წამ­ლე­ბი და კორ­­ტიკო­ს­­ტე­რო­ი­დე­ბი; და­ა­ვა­დე­ბის შორს წა­სუ­­ლი ფორ­მის დროს შე­საძ­ლოა ღვიძ­ლის გა­და­­ნერ­გვა გახ­დეს სა­ჭი­რო.

ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტი, რო­მე­ლიც მწვა­ვეს­თან შე­და­რე­ბით ნაკ­ლე­ბად გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი­ა, შე­იძ­ლე­ბა გრძელ­დე­ბო­დეს წლე­ბის, ზოგ­ჯერ ათ­წლე­უ­ლე­ბის, გან­მავ­ლო­ბა­ში. ზო­გი­ერთ ადა­მი­ან­ში ის ძალ­ზე მსუ­ბუ­ქად მიმ­დი­ნა­რე­ობს და არ იწ­ვევს ღვიძ­ლის მნიშ­ვნე­ლო­ვან და­ზი­ა­ნე­ბას. თუმ­ცა, სხვა ადა­მი­ა­ნებ­ში, გა­ხან­გრძლი­ვე­ბუ­ლი ან­თე­ბა ნელ-ნე­ლა აზი­ა­ნებს ღვიძლს და სა­ბო­ლო­ოდ ცი­როზს (ღვიძ­ლის მძი­მე და­ნა­წი­ბუ­რე­ბას), ღვიძ­ლის უკ­მა­რი­სო­ბა­სა და ზოგ­ჯერ ღვიძ­ლის კი­ბოს იწ­ვევს.

ქრო­ნი­კულ ჰე­პა­ტიტს, ჩვე­უ­ლებ­რივ, ჰე­პა­ტი­ტის ვი­რუ­სე­ბი­დან ერ­თ-ერ­თი იწ­ვევს (იხ. ცხრი­ლი „ჰე­პა­ტი­ტის ვი­რუ­სე­ბი“). ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტის შემ­თხვე­ვა­თა 60-70% ჩ-ჰე­პა­ტი­ტის ვი­რუ­სით არის გა­მოწ­ვე­უ­ლი და მწვა­ვე ჩ ჰე­პა­ტი­ტის შემ­თხვე­ვე­ბის 75% ქრო­ნი­კულ ფორ­მა­ში გა­და­დის. B-ჰე­პა­ტი­ტის შემ­თხვე­ვე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 5-7%, ზოგ­ჯერ D-ჰე­პა­ტი­ტის თან­დარ­თვით, ქრო­ნი­კუ­ლი ხდე­ბა. A და E-ჰე­პა­ტი­ტის ვი­რუ­სე­ბი არ იწ­ვე­ვენ ქრო­ნი­კულ ჰე­პა­ტიტს.

ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტი შე­იძ­ლე­ბა გარ­კვე­ულ­მა წამ­ლებ­მა გა­მო­იწ­ვი­ოს, გან­სა­კუთ­რე­ბით მა­შინ, რო­დე­საც მათ ხან­გრძლი­ვად იყე­ნე­ბენ. ასეთ წამ­ლებს მი­ე­კუთ­ვნე­ბა იზო­ნი­ა­ზი­დი, მე­თილ­დო­ფა, ნიტ­რო­ფუ­რან­ტი­ო­ნი და, იშ­ვი­ა­თად, აცე­ტა­მი­ნო­ფე­ნი. ვილ­სო­ნის და­ა­ვა­დე­ბამ (იშ­ვი­ა­თი მემ­კვიდ­რუ­­ლი და­ა­ვა­დე­ბა, რომ­ლის დრო­საც ღვიძ­ლში სპი­­ლენ­ძი გროვ­დე­ბა), შე­საძ­ლოა აგ­რეთ­ვე გა­მო­იწ­­ვი­ოს ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტი ბავ­შვებ­სა და მოზ­რდი­ლებ­ში. სხვა მი­ზე­ზებს მი­ე­კუთ­ვნე­ბა ალ­კო­ჰო­ლუ­რი ჰე­პა­ტი­ტი, ღვიძ­ლის გაცხ­ი­მოვ­ნე­ბა, რო­მე­ლიც არ არის გა­მოწ­ვე­უ­ლი ალ­კო­ჰო­ლის მი­ღე­ბით (ა­რა­ალ­კო­ჰო­ლუ­რი სტე­ა­ტო­ჰე­პა­ტი­ტი – ღვიძ­ლის არა­ალ­კო­ჰო­ლუ­რი ცხი­მო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბა) და ალ­ფა-­1-ან­ტიტ­რიფ­სი­ნის დე­ფი­ცი­ტი (მემ­კვიდ­რუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა).

უც­ნო­ბი­ა, თუ რა­ტომ იწ­ვევს გარ­კვე­უ­ლი ვი­რუ­სი ან წა­მა­ლი ზო­გი­ერთ ადა­მი­ან­ში ქრო­ნი­კულ ჰე­პა­ტიტს, ხო­ლო სხვებ­ში – არა და რა­ტომ არის და­ა­ვა­დე­ბის სიმ­ძი­მე ასე­თი ვა­რი­ა­ბე­ლუ­რი. ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტის მქო­ნე ბევრ ადა­მი­ანს ვერ უდ­გე­ნენ ჰე­პა­ტი­ტის გა­მომ­წვევ აშ­კა­რა მი­ზეზს. ამ ადა­მი­ა­ნე­ბი­დან ზო­გი­ერ­თში ქრო­ნი­კუ­ლი ან­თე­ბა ემ­სგავ­სე­ბა ორ­გა­ნიზ­მის მი­ერ სა­კუ­თა­რი ქსო­ვი­ლე­ბის და­ზი­ა­ნე­ბით გა­მოწ­ვე­ულ ან­თე­ბას (ა­უ­ტო­ი­მუ­ნუ­რი რე­აქ­ცი­ა), მაგ­რამ ეს კავ­ში­რი დამ­ტკი­ცე­ბუ­ლი არა­ა. ამ ტი­პის ან­თე­ბას ეწო­დე­ბა აუ­ტო­ი­მუ­ნუ­რი ჰე­პა­ტი­ტი და ის უფ­რო ხში­რია ქა­ლებ­ში, ვიდ­რე მა­მა­კა­ცებ­ში.

და­ა­ვა­დე­ბულ­თა და­ახ­ლო­ე­ბით 2/3-ს ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტი თან­და­თა­ნო­ბით და უსიმ­პტო­მოდ უვი­თარ­დე­ბა, სა­ნამ არ გა­მოვ­ლინ­დე­ბა ცი­რო­ზი. და­ნარ­ჩენ 1/3-ს ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტი უყა­ლიბ­დე­ბა მწვა­ვე ვი­რუ­სუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტის შე­ტე­ვის შემ­დეგ, რო­მე­ლიც გა­ხან­გრძლი­ვე­ბუ­ლია ან მე­ორ­დე­ბა (ხში­რად რამ­დე­ნი­მე კვი­რის შემ­დეგ).

სიმ­პტო­მე­ბი ხში­რად მო­ი­ცავს ავად­მყო­ფო­ბის გა­ურ­­კვე­ველ შეგ­რძნე­ბას (დის­კომ­ფორ­ტი), უმა­დო­ბას და და­ღ­­ლი­ლო­ბას. და­ა­ვა­დე­ბუ­ლებს ზოგ­ჯერ აქვთ სუბ­ფებ­რი­­ლუ­რი ტემ­პე­რა­ტუ­რა და ერ­თგვა­რი დის­კომ­ფორ­ტი მუც­ლის ზე­და ნა­წილ­ში. სიყ­ვით­ლე იშ­ვი­ა­თი­ა. ღვიძ­ლის ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­­დე­ბი­სა და ცი­რო­ზის გარ­თუ­ლე­ბე­ბი შე­იძ­ლე­ბა თან­და­თა­ნო­ბით გან­ვი­თარ­დეს. ამ დროს შე­იძ­ლე­ბა გა­დიდ­დეს ელენ­თა, კან­ზე გაჩ­ნდეს ობო­ბას­მაგ­ვა­რი სის­ხლძარ­ღვე­ბი, გა­წით­ლდეს ხე­ლის­გუ­ლე­ბი და დაგ­როვ­დეს სითხე მუც­ლის ღრუ­ში (ას­ცი­ტი). ღვიძ­ლის დის­ფუნ­ქცი­ამ შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს ტვი­ნის ფუნ­ქცი­ის დარ­ღვე­ვა (ღვიძ­ლის­მი­ე­რი ენ­ცე­ფა­ლო­პა­თი­ა), კერ­ძოდ, პა­ცი­ენ­ტებ­ში, რო­მელ­თაც აქვთ ჩ-ჰე­პა­ტი­ტით გა­მოწ­ვე­უ­ლი ცი­რო­ზი.

აუ­ტო­ი­მუ­ნურ­მა ჰე­პა­ტიტ­მა შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს სხვა სიმ­პტო­მე­ბი, რომ­ლე­ბიც შე­იძ­ლე­ბა, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ნე­ბის­მი­ერ ორ­გა­ნო­თა სის­ტე­მას­თან იყოს და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი, გან­სა­კუთ­რე­ბით ახალ­გაზრ­და ქა­ლებ­ში. ამ სიმ­პტო­მებს მი­ე­კუთ­ვნე­ბა აკ­ნე, მენ­სტრუ­ა­ლუ­რი ციკ­ლის შეწყ­ვე­ტა, სახ­სრე­ბის ტკი­ვი­ლი, ფილ­ტვე­ბის და­ნა­წი­ბუ­რე­ბა, ფა­რი­სებ­რი ჯირ­კვლი­სა და თირ­კმლის ან­თე­ბა და ანე­მი­ა.

ბევრ ადა­მი­ან­ში ქრო­ნი­კუ­ლი ჰე­პა­ტი­ტი წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში არ პროგ­რე­სი­რებს. სხვებ­ში მი­სი მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბა თან­და­თა­ნო­ბით უა­რეს­დე­ბა. გა­მო­სა­ვა­ლი ნა­წი­ლობ­რივ გა­მომ­წვევ მი­ზეზ­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი:

ქრო­ნი­კულ ჩ-ჰე­პა­ტიტს მივ­ყა­ვართ ცი­რო­ზა­მ­­დე, რო­მე­ლიც წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვი­­თა­რ­დე­ბა და­ა­ვა­დე­ბულ­თა 15-25%-ში. იზ­რ­დე­­ბა ღვიძ­ლის კი­ბოს გა­ჩე­ნის რის­კი, მაგ­რამ მხო­ლოდ ცი­რო­ზის არ­სე­ბო­ბი­სას.

ციროზი