ნობელის მშვიდობის პრემიის პირველი ლაურეატი ქალის მოკრძალებული სახლი თბილისში
ბერტა ფონ ზუტნერი
უზნაძის 54
ბერტა ფონ ზუტნერი იყო პირველი ქალი, რომელმაც 1905 წლის 10 დეკემბერს მიიღო ნობელის მშვიდობის პრემია — პრემია, რომლის დაარსებაც ალფრედ ნობელს სწორედ მან შთააგონა იმ ზარალის საზღაურად, რომელიც მის მიერ გამოგონილმა დინამიტმა მოუტანა კაცობრიობას.
სამართლიანად ამბობენ, რომ მისმა რომანმა “ძირს იარაღი! ” მსოფლიო შეცვალა. ეს იყო მწვავე პროტესტი ომის წინააღმდეგ. არც ისაა შემთხვევითი, რომ ამ წიგნის პირველი გამოცემა ზუგდიდში ინახება – იქ, სადაც ერთობლივი ცხოვრების უმნიშვნელოვანესი წლები გაატარეს ბერტა და არტურ ზუტნერებმა. წიგნი გამოვიდა 1889 წელს.
ზუტნერები საქართველოში ეკატერინე ჭავჭავაძე- დადიანის მოწვევით ჩამოვიდნენ 1876 წელს, ხუთი წელი ზუგდიდში ცხოვრობდნენ, გარკვეული პერიოდი კი ქუთაისსა და თბილისში. 1885 წელს დაბრუნდნენ ვენაში. მთლიანობაში საქართველოში 9 წელი გაატარეს.
საქართველოდან ავსტრიაში დაბრუნებული ბერტა იქცა მსოფლიოში იმ დროის ყველაზე პოპულარულ ქალად, სამშვიდობო მოძრაობების ფუძემდებლად, ანტისემიტიზმის წინააღმდეგ და ქალთა უფლებებისთვის დაუცხრომელ მებრძოლად.
სხვა მნიშვნელოვან საქმესთან ერთად, დიდია ბერტას როლი “ვეფხისტყაოსნის” ფრანგული ტექსტის დახვეწაში. იონა მეუნარგია წერდა:
“ბევრად ადრე, ვიდრე გიორგი ქართველიშვილის გამოცემა დაიბეჭდებოდა, “ვეფხისტყაოსანი” ვთარგმნე ფრანგულ ენაზე, ჟიულ მურიესა და ბარონესა ბერტა ფონ ზუტნერის შემწეობით “.
ეს დიდებული, მშვიდობისთვის დაუღალავად მებრძოლი ქალი, აქტივისტი, პაციფისტური მოძრაობის დამსახურებული
” გენერალისიმუსი” – როგორც მას უწოდეს საერთაშორისო სამშვიდობო კონგრესზე, გარდაიცვალა პირველი მსოფლიო ომის დაწყებამდე 5 კვირით ადრე.
