XIX საუკუნის მეორე ნახევარში თბილისში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი და გამორჩეული ტრანსპორტის სახეობა იყო “დროშკა” – ეტლი, რომელსაც ადგილობრივი მოსახლეობა და დამსვენებლები ხშირად იყენებდნენ. დროშკები ქალაქის სამგზავრო სისტემის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ელემენტს წარმოადგენდნენ და ფართოდ გამოიყენებოდნენ მგზავრთა გადაყვანისთვის.
ბარონი ტორნაუ, რომელიც XIX საუკუნის თბილისში აქტიურად მოღვაწეობდა, აღწერს ამ ტიპის სატრანსპორტო საშუალებებს შემდეგნაირად: „დროშკები გამწკრივებულნი იდგნენ შუა ბაზარში, მადათოვის მოედანზე. ტფილისის მედროშკენი ისე დააქროლებდნენ თავიანთ ცხენებს, რომ გამვლელებს შიშის ზარს სცემდნენ“. ეს საშუალებას გვაძლევს წარმოვიდგინოთ, რამდენად მნიშვნელოვანი იყო ეს სატრანსპორტო საშუალება არა მხოლოდ ქალაქის ყოველდღიურ ცხოვრებაში, არამედ მის კულტურაში.
1870 წლისთვის თბილისში არსებული სატრანსპორტო სისტემის ძირითადი ნაწილს შეადგენდნენ ორცხენიანი ეტლები. ქალაქში იმ პერიოდში მოძრაობდა 439 ორცხენიანი და 117 ერთცხენიანი ეტლი, ასევე 672 საზიდარი. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ დროშკები აქტიურად მოქმედებდნენ როგორც ყოველდღიურ ტრანსპორტად, ისე ქალაქის სოციალური და ეკონომიკური ცხოვრებაში.
ისინი, შესაძლოა, ერთ-ერთი პირველი მნიშვნელოვანი კომერციული გადაზიდვის საშუალება იყო თბილისში, რომელიც ხელს უწყობდა როგორც ტურიზმის განვითარებას, ისე ადგილობრივი მოსახლეობის ყოველდღიურ ტრანსპორტირების გაჩერებას.
დროშკები არა მხოლოდ სატრანსპორტო ფუნქციის მატარებლები იყვნენ, არამედ მათი არსებობა და ფართო გამოყენება ქალაქში მნიშვნელოვან როლს თამაშობდა თბილისის კულტურულ და სოციალურ ცხოვრებაში. თითოეული ეტლი წარმოადგენდა ადგილობრივ მესაკუთრეს, რომელიც მონაწილეობდა ქალაქის ეკონომიკურ და სოციალურ პროცესებში, რაც თავის მხრივ მკაფიოდ ასახავდა ქალაქის განვითარებასა და მობილურობას.
მასალის გამოყენების პირობები
